آرشیو دروس خارج رجال آیت الله العظمی سید موسی شبیری (حسینی) زنجانی63-62

موضوع: علم رجال و فرق آن با درایه و تراجم

بحثی که در مورد رجال می تواند مطرح شود گاه بحث اشخاص است که چندان جنبه ی تدریسی ندارد از این ما ابتدا مباحثی در مورد علم درایه که با رجال مرتبط است مطرح می کنیم و همچنین به کلیاتی در مورد علم رجال اشاره می کنیم. این بحث های کبروی اگر مطرح شود بحث در صغریات آنها در بسیاری از جاها روشن خواهد شد.

فرق بین علم رجال و درایه و علم تراجم: این سه علم مشابه هم هستند و باید تفاوت بین آنها مشخص شود زیرا در بسیاری موارد با هم اشتباه می شوند.

به طور کلی تمایزی که ما بین علوم می گذارند به چند گونه است. بعضی تمایز علوم را به تمایز موضوعات آن می دانند و بعضی به تمایز محمولات و بعضی مانند محقق خراسانی به تفاوت غرض که البته طبق تحقیقی که انجام شده است چیزی غیر از تفاوت موضوع و محمول نیست.

نظر صحیح در باب تمایز علوم این است که همان گونه که مسائل علمی گاه با موضوع از مسأله ی دیگر با موضوع و یا محمول متمایز می شود علوم هم به همین شکل با هم متمایز می شوند یعنی گاه از طریق موضوع و گاه محمول و گاه هر دو. مثلا در مسائل علوم گاه موضوع، نماز است که می گوییم نماز واجب است و یا قصر است و یا اخفاتیه است و یا چهار رکعت است و مانند آن. موضوع در تمام این مسائل یکی است ولی محمولات آن متفاوت است در نتیجه مسائل متفاوت می شود.

ص: 1